Επίσκεψη στη Μονή Καισαριανής – 27/10/21

Επισκεφθήκαμε όλοι οι μαθητές του σχολείου μας, μαζί με τους καθηγητές και την Διευθύντρια του σχολείου μας, το μοναστήρι της Καισαριανής για το οποίο ενημερωθήκαμε σχετικά με τα ιστορικά στοιχεία και την δράση του, από τη διευθύντρια κα Μπούρα και την κα Τουρκοχωρίτη, θεολόγο του σχολείου.

Μονή Καισαριανής

Η Μονή Καισαριανής είναι μεσαιωνική εκκλησία στην Αττική. Βρίσκεται στον Υμηττό, στην πεδιάδα σχεδόν στο μέσο του μήκους της δυτικής πλαγιάς. Παλιά το τοπίο ήταν δενδρόφυτο γεμάτο ελιές, ενώ κοντά στην Μονή ανάβλυζε πηγή με άφθονο και κρύο νερό. Η πηγή αυτή είναι μάλλον η από τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους ποιητές αποκαλούμενη «Καλλία». Η χρονολόγηση του ναού στον 11ο αιώνα μ.Χ ελλείψει γραπτών πηγών προέκυψε από διάφορα αρχιτεκτονικά στοιχεία του,τα κυριότερα εκ των οποίων είναι η πλινθοπερίκλειστη κατασκευή των εξωτερικών πλευρών του καθολικού κλπ.

Αντίθετα,καμαροσκεπής νάρθηκας μαζί με το κωδωνοστάσιο και το παρεκκλήσιο του Αγίου Αντωνίου,είναι προσθήκες των χρόνων της Τουρκοκρατίας.Ο τριμερής νάρθηκας παρότι στεγάζεται από τύμπανο και τρούλο δεν διακρίνεται από την ίδια επιμέλεια κατασκευής με τον κυρίως ναό.

Η λατρευτική συνέχεια του χώρου,όπως ήδη αναπτύχθηκε παραπάνω αποδεικνύεται από τον εντοιχισμό μαρμάρινων λειψάνων του ναού της Δήμητρας ,αλλά και του πρώτου παλαιοχριστιανικού ναού στα Βυζαντινά κυρίως κτίρια του μοναστηριού.

Η τραπεζαρία της μονής

Η τραπεζαρία και η κουζίνα βρίσκονται σε ένα ανεξάρτητο κτήριο στη δυτική πλευρά του τοίχου, απέναντι από το καθολικό. Η τραπεζαρία είναι μία μακριά ορθογώνια θολωτή αίθουσα, η οποία διαχωρίζεται σε δύο χώρους. Η κουζίνα στη νότια πλευρά της τραπεζαρίας έχει τετράγωνο σχήμα με θολωτή οροφή στην οποία βρίσκεται ο καπνοδόχος. Η εστία βρίσκεται στη μέση της αίθουσας, περικυκλωμένη από ένα σκαλοπάτι, χτισμένο στη βάση των τεσσάρων τοίχων του. Το κτίριο χρονολογείται πιθανότατα μεταξύ του 16ου και του 17ου αιώνα .Ο μικρός προθάλαμος της εστίας φαίνεται πως χρησίμευε ως αποθηκευτικός χώρος τροφίμων ,εξ ού και οι βάσεις τοποθετήσεως πιθαριών που βρέθηκαν σ αυτόν.

Οι πρόσοδοι της μονής προήρχοντο από την ενάσκηση της συστηματικής καλλιέργειας της μελισσοκομίας ,δεδομένης της ποιότητας του μελιού του Υμηττού.

Ταυτόχρονα η μονή είχε και αρκετά μετόχια από τους πρόποδες του Υμηττού εως την Ανάβυσσο,που της επέφεραν επιπλέον προσόδους από την καλλιέργεια αμπελώνων και ελαιώνων.

Τα κελιά των μοναχών, μαζί με τον πύργο Μπενιζέλου, καταλαμβάνουν σχεδόν ολόκληρη τη νότια πλευρά του κήπου. H διώροφη πτέρυγα με τα κελλιά των μοναχών ,στεγάζει 6 πανομοιότυπα καμαροσκέπαστα δωματιάκια σε κάθε όροφο ,με τις κολώνες,που στηρίζουν τις καμάρες του συγκροτήματος.

Κατά τους υστεροβυζαντινούς χρόνους η Μονή απέκτησε μεγάλη φήμη λόγω της σημαντικής βιβλιοθήκης που διέθετε.Η βιβλιοθήκη αυτή μεταφέρθηκε στην Ακρόπολη αλλά κατ΄σ την διάρκεια της πολιορκίας της Ακρόπολης από τους Τούρκους καταστράφηκε ολοσχερώς.

Το λουτρό της Καισαριανής, μαζί με αυτά που διασώθηκαν στη Μονή Δαφνίου και το Δερβενοσάλεσι του Κιθαιρώνα, είναι παραδείγματα της αρχιτεκτονικής του 11ου αιώνα η οποία επιβεβαιώνει την πεποίθηση πως οι μοναχοί χρησιμοποιούσαν συχνά χώρους λουτρών. Το ζεστό νερό χρησιμοποιούνταν για τη θέρμανση των κελιών, στην τραπεζαρία, και αλλού.


Ο ναός και ο νάρθηκας του είναι διακοσμημένοι με τοιχογραφίες, που χρονολογούνται από την Οθωμανική περίοδο. Η εύπορη οικογένεια Μπενιζέλου επιδότησε τις τοιχογραφίες, οι οποίες σχεδιάστηκαν το 1682 από τον Ιωάννη Ύπατο, από την Πελοπόννησο, σύμφωνα με επιγραφή στο δυτικό τοίχο. Στο τρούλο απεικονίζεται ο Παντοκράτοτρας. Στη δίκλιτη ροζέτα, απεικονίζονται: η Ετοιμασία του Θρόνου,Παρθένος, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, οι άγγελοι και μια σύνθετη τοιχογραφία.